CHƯƠNG XXVII

NGHỆ THUẬT KIẾN TRÚC
PHẬT GIÁO CANADA

I. LỊCH SỬ PHẬT GIÁO CANADA

Canada ( Gia Nã Đại), là quốc gia lớn thứ hai trên thế giới, sau Liên bang Nga, và nằm ở cực bắc của Bắc Mỹ. Năm 1867, thông qua một liên minh với ba thuộc địa của Anh ở Bắc Mỹ, Canada được thành lập như là một lãnh thổ tự trị gồm bốn tỉnh^. Điều này đã bắt đầu dẫn đến việc sáp nhập các tỉnh và vùng lãnh thổ và một quá trình đòi quyền tự chủ ngày càng tăng từ Vương quốc Anh. Quyền tự chủ mở rộng được nhấn mạnh trong Quy chế Westminster năm 1931 và đạt đến đỉnh điểm trong Đạo luật Canada năm 1982, đạo luật đã chấm dứt sự phụ thuộc về pháp luật của Canada với nghị viện Anh.
Là một liên bang gồm mười tỉnh và ba vùng lãnh thổ, Canada là một quốc gia có nền dân chủ nghị viện và chế độ quân chủ lập hiến với Nữ hoàng Elizabeth II là nguyên thủ quốc gia. Dân số Canada năm 2005 được ước lượng vào khoảng 32 triệu người. Theo khảo sát năm 2011, có 67% người dân Canada theo Kitô giáo. Trong đó có 1/3 là Công giáo Rôma, còn lại là các giáo phái Tin Lành khác.Theo điều tra dân số của Canada năm 2001, đã có 579.740 người Hồi giáo ở Canada, chỉ dưới 2% dân số. Theo điều tra dân số năm 2001 của Canada, có 297.200 tín đồ Ấn Độ giáo. Tuy nhiên, Hiệp hội tổ chức phi lợi nhuận nghiên cứu Canada ước tính dân số Ấn Độ giáo đã tăng lên 372.500 vào năm 2006, hoặc chỉ dưới 1,2% dân số của Canada

Phật giáo là một cộng đồng nhỏ hiện đang phát triển nhanh chóng ở Canada. Tính đến số 2001, có 300.346 người Canada xác định tôn giáo của họ là Phật giáo (khoảng 1% dân số).

Phật giáo đã được thực hành ở Canada trong hơn một thế kỷ và trong những năm gần đây đã gia tăng đáng kể về số lượng Phật tử. Phật giáo hiện nay ở Canada chịu ảnh hưởng của nhiều nguồn Phật giáo quốc tế như Trung Quốc, Tây Tạng, Nhật Bản, Thái Lan, Việt Nam. Phật giáo đến Canada với sự xuất hiện của người lao động Trung Quốc tại các vùng lãnh thổ trong thế kỷ 19. Phật giáo Nhật Bản do sự nhập cư của người Nhật Bản trong thời gian cuối thế kỷ 19. Các ngôi chùa Phật giáo Nhật Bản đầu tiên ở Canada được xây dựng ở Vancouver vào năm 1905. Theo thời gian, người Nhật đã thành lập tổ chức Phật giáo Jodo Shinshu và là tổ chức Phật giáo lớn nhất ở Canada hiện nay Năm 1951, Trung Quốc chiếm Tây Tạng, Năm 1959, Đức Đạt Lai Lạt Ma sang Ấn Độ, rồi đi viếng Hoa Kỳ, Canada, Pháp Úc cho nên Phật giáo có ảnh hưởng mạnh. Hiện nay một số người Canada gốc Tây phương gia nhập Phật giáo như (Namgyal Rinpoche, Glenn H. Mullin, and Richard Barron. Năm 1975, chiến tranh Việt Nam kết thuc, Mỹ rút lui khỏi VIệt Nam, đã khiến một số dân Việt Nam, Lào, Cambodge bỏ nước mà đi. Một số định cư tại Canada, họ lập chùa chiền để thờ Phật. Ngày nay tại Canada có khoảng 500 chùa Phật giáo.

II. NGHÊ THUẬT KIẾN TRÚC PHẬT GIÁO TẠI CANADA
Canada là một quốc gia của nhiều sắc dân cho nên có nhiều người Phật giáo từ các nước đến sinh sống và lập chùa chiến. Ta thấy có những sắc thái nổi bật trong kiến trúc chùa chiền tại Canada. Đó là sắc thái Nhật bản, săc thái Trung Quốc, sắc thái Tây Tạng , sắc Thái Thái Lan, và sắc thái Việt Nam. Phần nhiều Phật tử là dân nhập cư, nghèo cho nên họ đã mua lại các nhà tư nhân, các nhà thờ Thiên chúa giáo mà sửa sang lại thành chùa chiền. Tuy vậy, cũng có những nơi xây dựng chùa chiền to lớn, rộng rãi. Riêng Phật giáo Nhật bản, tại Canada cũng như tại Úc, châu Phi, họ lập nhiều chùa Phật giáo to lớn, nhưng cũng lập các trung tâm nhỏ tại các công ty, cửa hàng rất đơn giản. Bàn thờ Phật ở trên một cái kệ, trong một góc, ngoài có cửa đóng. Lúc sinh hoạt thì mở cửa, còn bình thường thì đóng lại như những căn phòng đóng cửa, hoặc bình thường lại là một văn phòng, một cửa hàng như mọi văn phòng và cửa hàng khác. Phương thức này đơn giản, ít tốn kém. Đặc tính kiến trúc Phật giáo Canada cũng là đặc tính chung của các chùa Phật giáo ngoài Á châu.

III. KIẾN TRÚC PHẬT GIÁO TẠI CANADA

A. BRITISH COLUMBIA

1. TỔ HỢP CHÙA TỊNH ĐỘ (The Jodo Shinshu Buddhist Temples of Canada)

CHÙA TỊNH ĐỘ (JODO SHINSHU) là tổ hợp chùa Phật tại British Columbia , Canada, thuộc về chùa gốc Nishi Hongan-ji ở Kyoto, Nhật Bản theo Tịnh Độ tông ( Jodo Shinshu -True Pure Land), thành lập năm 1933, là chùa Phật cổ nhất Canada. Trụ sở chánh của các chùa Jodo Shinshu ở Canada, trước kia là Giáo hội Phật Giáo Canada tọa lạc tại Richmond, British Columbia.Những người Canada gốc Nhật lập thành giáo hội Phật giáo trong cuối thập niên 1800s. Truyền thống Phật giáo Tịnh Độ chân tông (Jodo Shinshu ) lập tại British Columbia vào khoảng đầu năm 1889, khi Nhật lập lãnh sự quán tại đây. Đại sư Senju Sasaki và phu nhân Tomie đến Vancouver, British Columbia vào ngày 12 tháng 10, 1905, và mang Tịnh Độ tông đến đây. Do đó, ngày 12 tháng 12, 1905, chùa Phật đầu tiên được lập tại Canada. Trong đệ nhị thế chiến, người Nhật bị đuổi ra khỏi Canada, Phật giáo bị cấm, và chùa chiền bị phong bế. Năm 1949, người Nhật được trả tự do và các Phật tử đã trở lại BC, nhiều chùa chiền được xây dựng ở British Columbia, Alberta, Manitoba, Ontario và Québec.

Sau đây là các chùa thuộc tổ hợp Tịnh Độ Tông Nhật Bản:Vancouver Buddhist Temple

Steveston Buddhist Temple
Fraser Valley Buddhist Temple
Kelowna Buddhist Temple
Vernon Buddhist Temple
Kamloops Buddhist Church
Calgary Buddhist Temple
Buddhist Temple of Southern Alberta (Lethbridge)
Manitoba Buddhist Temple
Toronto Buddhist Church
Jodo Shinshu Buddhists of Thunder Bay
Hamilton Buddhist Temple
Montreal Buddhist Church

Chùa Tịnh Độ ở BC

Jodo Shinshu Buddhist temple in Toronto

2. CHÙA QUỐC TẾ PHẬT GIÁO (International Buddhist Temple)
Chùa này cũng có tên là Quan Âm tự 觀音寺 ở Richmond, British Columbia, Canada. Đó là chuà cuả người Trung Quốc, thuộc Hội Phật giáo quốc tế , theo Phật giáo Đại Thừa , tuy nhiên cũng mở cửa cho phái Theravada.Năm1979, hai Phật tử từ HongKong cúng dường đất để xây chùa ở Băc Mỹ. Hội Phật giáo quốc tế bèn xây chùa năm 1981 để vinh danh Ngài Guan Cheng và 5 vị khác. Sau hai năm thì mở cửa.

Quan Âm bồ tát

3.CHÙA LINH NGHIÊM ( Linh Nghiêm sơn tự 靈巖山寺)
Ling Yen Mountain Temple
10060 No 5 Rd Richmond, BC V7A 4E5, Canada

Chùa này ở Richmond, là một tu viện Phật giáo, do công ty kiến trúc Pacific Rim Architecture thực hiện theo kiểu mẫu Kiến trúc lâu đài ở Trung quốc hoàn thành năm 1996, có 10 ngàn tín đồ và có nhiều tu viện khác. Tu viện tọa lạc ở Road N0 5ở Richmond gần Williams Road,cach Vancouver 20 phút lái xe.

4. TU VIỆN THRANGU
Thrangu Monastery Canada
8140 No. 5 Road
Richmond BC V6Y 2V4
Canada
Tel: +1 (778) 297-6010
Fax: +1 (778) 297-6033
- See more at: http://thrangumonastery.org/contact/#sthash.T6oh0OTJ.dpuf

Thrangu Monastery Canada
8140 No. 5 Road
Richmond BC V6Y 2V4
Canada
Tel: +1 (778) 297-6010
Fax: +1 (778) 297-6033
- See more at: http://thrangumonastery.org/contact/#sthash.T6oh0OTJ.dpuf

Thrangu Monastery Canada
8140 No. 5 Road
Richmond BC V6Y 2V4
Canada
Tel: +1 (778) 297-6010
Fax: +1 (778) 297-6033

5. CHÙA PHẬT GIÁO STEVESTON

4360 Garry St

Richmond, BC V7E 2V2, Canada

6.TU VIỆN PHẬT GIÁO BIRKEN (Birken Forest Buddhist Monastery)

Tu viện này cũng gọi là Sītavana (Pali: "Cool Forest", là Hàn Lâm (Rừng lạnh), là một tu viện của Phật giáo Nguyên Thủy ở Thái Lan, có truyền thống tu trong rừng để tu tập và an cư. Tu viện này cũng giành cho thường dân. Tu viện này trải qua nhiều thay đổi.

-Giai đoạn I: Năm 1994, tu viện ở Birken, theo truyền thống Phật giáo Nguyên Thủy Thái Lan, chuyên tu trong rừng. Tu viện khởi đầu có hai phòng ở trong núi gần Pemberton, BC, dọc theo sông Birkenhead

- Giai đoản 2. Chùa dời về đông bắc Princeton, BC. Các tiện nghị đầy đủ như nước máy, điện, tủ lạnh tuy nhiên vẫn là một tu viện hoang vắng.

- Giai đoạn 3. Năm 2001,tu viện dời về nam Kamloops, BC , là một địa phương phồn thịnh, có một tòa nhà, có đường sá và tu viện mang tên "Sītavana" cùng với tên Pali là Birken vào năm 2007.

Vào ngày 29 tháng 11 2003,tu viện làm lễ thọ giới cho ngài Nanda và Pavaro. Đó là lần đầu tiên xuất hiện chư tăng Canada

Đại điện Birken

Ajahn Sona, tỳ khưu Canada

7. TỔNG HỘI PHẬT GIÁO (THE DHARMA REALM BUDDHIST ASSOCIATION)

The Dharma Realm Buddhist Association viết tắt là DRBA, Trung văn là Pháp giới Phật giáo tổng hội: 法界佛教總會 PY: Fajie Fuojiao Zonghui). trước kia là Trung Mỹ Phật giáo hội (The Sino-American Buddhist Association) là một tở chức Phật giáo bất vụ lợi do Ngài Hsuan Hua Hồng Kong từ năm 1959 đã truyền bá Phật giáo khắp nơi trên thế giới như San Francisco, Los Angeles, Seattle, Vancouver, Malaysia, Taiwan, Hong Kong, và Australia.

Hội Phật giáo Hoa Mỹ (The Sino-American Buddhist Association ) thành lập năm 1959 tại San Francisco, California Khởi đầu là một chùa nhỏ. Đại sư Hsuan Hua từ Hong Kong ghé Nhật Bản, , Hawai rồi đến San Francisco.

Huy hiệu của Tổng hội

Trung tâm của Tổng Hội tại San Francisco

Trụ sở của Tổng hội Phật giáo tại Vancouver

+Avatamsaka Vihara

9601 Seven Locks Rd,

Bethesda, MD 20817-9997

Tel: (301) 469-8300

+Gold Buddha Monastery

248 East 11th Avenue,

Vancouver, B.C. V5T 2C3

Canada

Tel (604) 709-0248

Fax (604) 684-3754

+Avatamsaka Monastery

1009 - 4th Avenue, S.W.

Calgary, AB T2P 0K8

Canada

8. HỘI PHẬT GIÁO PTT (PTT Buddhist Society)

514 Keefer Street Vancouver, BC, V6A 1Y3 Canada

Chùa xây 1984, do đại sư Lu, Sheng -Yen giảng dạy.

9. CHÙA GAMBO ABBEY
Gampo Abbey là tu viện Phật giáo Tây Tạng ở Nova Scotia, Canada do sư Chögyam Trungpa Rinpoche lập năm 1984, thuộc viện Shambhala là chi nhánh của Phật giáo Vajradhatu Canada.

Gampo Abbey in Nova Scotia

Gampo Abbey, Cape Breton Island, Novascottia

C. ONTARIO

10 .TU VIỆN MAHAMEVNAWA
Mahamevnawa Buddhist Monastery là một trong những tu viện Phật giáo Sri Lank để phát triển tâm linh bằng truyền bá Phật pháp Đây là Tu viện thuộc tu viện chính ở Polgahawela, Sri Lanka, và tu viện chính có 35 chi nhánh. Chi nhánh ngoại quốc có Canada, USA, Australia, UK và Germany.
Vị sáng lập và lãnh đạo là Ngài Kiribathgoda Gnanananda Thero. Tu viện xây dựng năm 2006 tại Toronto

Address ෴
Mahamevnawa Bhavana Asapuwa
11175 Kennedy Road
Markham, Ontario
L6C 1P2, Canada.
Tel. ෴ (905) 927 7117
E-mail ෴ info@mahamevnawa.ca
Web ෴ Mahamevnawa.ca

Mahamevnawa Monastery

11. TRUNG TÂM THIỀN TORONTO

Thành lập năm 1972, lãnh đạo là Ngài Philip Kapleau
Địa chỉ: 33 High Park Gardens, Toronto, Ontario M6R 1S8.
Canada

http://www.torontozen.org

The Toronto Zen Center (or, Toronto Zen Center), là trung tâm thiền Sanbo Kyodan Zen Buddhist ở Toronto, Ontario theo kiểu mẫu Rochester Zen Center. They offer introductory workshops in Zen Buddhism.
Ban đầu do Philip Kapleau thành lập năm 1972 như là một trung tâm Phật giáo Toronto , đi song song với Trung tâm Thiền Toronto thành lập 1986.

Toronto Zen Center

12. CHÙA RIWOCHE TÂY TẠNG (RIWOCHE TIBETAN BUDDHIST TEMPLE)

28 Heintzman Street, Toronto, Canada M6P 2J6 · (416) 766-7964

13. CHÙA LINH SƠN

Linh Son Buddhist Religious Association Of Windsor, là chùa Việt Nam thành lập năm 1980'

706 Goyeau St

Windsor, ON N9A 1H6, Canada

14. TRUNG TÂM THIỀN OTTAWA

Trung Tâm này còn có tên là Cộng đồng Thiền Bạch Phong (White Wind Zen Community).Trung tâm này có các chi nhánh ở Wolfville, Nova Scotia và Harrow, England , do Ngài Anzan Hoshin roshi lãnh đạo, vừa là tu viện, vừa là trung tâm sinh hoạt cộng đồng của thường dân, trong đó có các sinh viên. Năm 1989, đạt tên mới là White Wind Zazenkai (Hakukaze Zazenkai), là tên của tu viện Hakukaze-ji do Ngài Anzan Hoshin roshi làm giáo sư, sau là sư Yasuda Joshu Dainen Hakukaze. Ngài Anzan Hoshin roshi còn ở trung tâm Ottawa.

The Zen Centre of Ottawa

15. TRUNG TÂM PHẬT GIÁO TỊNH ĐỘ (Joyful Land Buddhist Centre)
879 Somerset St W

Ottawa

K1R 6R6, Canada

D. QUEBEC

16. TRUNG TÂM THIỀN MONTREAL

Montreal Zen Center là một trung tâm của Sōtō/Rinzai Zen Buddhist sangha ở Montreal, Quebec, Canada . Trung tâmThiền Montreal thành lập năm 1975 thuộc trung tâm Rochester Zen Center. Năm 1979, trung tâm dời về địa chỉ hiện tại. Từ 1979 giáo sư dạy thiền ở trung tâm này là Albert Low, là đồ đệ của Philip Kapleau Trung tâm có 200 hội viên.

17. HỘI PHẬT HỌC LÀO (Societe Bouddhique Laotienne)

3381 Boul Dagenais O

Laval, QC H7P 1V5, Canada
Năm đăng bạ:1991

18. CHÙA TAM BẢO ĐẠI TÒNG LÂM

Hội Phật giáo Chánh Pháp Chùa Tam Bảo được thành lập vào tháng 9 năm 1981 do Hòa Thượng Thích Thiện Nghị khai sáng. Hòa Thượng vượt biển đến đảo Pulau Bidong Mã Lai vào năm 1979 và định cư tại Canada thành phố Montreal năm 1980. Sau 1 năm tạm sinh hoạt tại Niệm Phật Ðường Tam Bảo 2570 Sherbrook Ave. Montreal, Hòa Thượng đã được sự hộ pháp của các Phật tử tại đây và thành lập Chùa Tam Bảo tại địa chỉ 4450 Van Horne Ave.Dù có rất nhiều khó khăn về tài chánh, về luật lệ của điạ phương và của chánh phủ tại Canada nhưng với tâm thành, Hòa Thượng cũng đã vượt qua tất cả để Ðại Tòng Lâm được hoàn tất sau 15 năm (1988-2003). Hiện nay Ðại Tòng Lâm có những sinh hoạt Phật sự phổ cập với tầng lớp căn cơ của các Phật tử không phân biệt màu da chủng tộc và tín ngưỡng trong mùa xuân, mùa hè và muà thu. Mùa đông đóng cửa để chư Tăng Ni kiết đông tu học.